Striae na je zwangerschap: voorkomen, verzorgen en mogelijke behandelingen

Aan een litteken zit vaak een bijzonder verhaal. Nou, aan striae na je zwangerschap helemaal. Het zijn welverdiende tijgerstrepen, de uitroeptekens na wonderbaarlijke gebeurtenissen en eigenlijk iets om als vrouw trots op te zijn. Toch voelt dit niet altijd zo en ik krijg als huidtherapeut vaak vragen over striae. Kun je striae voorkomen? Hoe kun je de huid met striae zo goed mogelijk verzorgen en wat kun je doen aan striae na je zwangerschap? Ik bundel hier mijn tips.

Ook lezen: “Hoe maak je het knip litteken bij je vagina weer soepel? (ingeknipt bij de bevalling)”

Wat is striae?

Striae zijn een soort scheuren in je huid. Ze ontstaan tijdens momenten dat de huid (te) snel oprekt. 90% van de zwangeren, 70% van de volwassen vrouwen en 40% van de volwassen mannen hebben ze ook. [1]

De belangrijkste oorzaken van striae zijn zwangerschap, groeispurten, overgewicht, bodybuilding en minder vaak; bepaalde medicatie, hormonale stoornissen en bepaalde syndromen.

Simpel gezegd wat er gebeurt bij striae: de huid blijft heel aan de oppervlakte (geen bloed) maar in de diepere huidlagen scheuren de collagene vezels (de stevigheid) en elastine vezels (elastiekjes van de huid) uit elkaar. Dit ziet er eerst vuurrood, paars of bruin uit. Daarna worden de strepen vanzelf wit, ivoorkleurig of huidkleurig. De huidstructuur blijft altijd anders.

Kun je striae voorkomen?

Striae echt voorkomen is lastig. Op oorzaken van striae na je zwangerschap – zoals een snelle buikgroei – heb je nu eenmaal geen invloed. Maar met welke zaken zou je wel rekening kunnen houden?

Gewichtstoename

Er is onvoldoende bewijs dat gezonde voeding en voldoende beweging striae zullen voorkomen. Maar het draagt natuurlijk wel bij aan je algehele gezondheid en een gezond gewicht/BMI. Aankomen tijdens je zwangerschap is normaal, maar onnodig aankomen door een ongezonde leefstijl hoeft niet. Dit is gelukkig iets waar je zélf invloed op hebt.

• Betrek je partner bij het behouden van een gezonde leefstijl tijdens de zwangerschap.
• Vraag hulp – tijdens de vermoeiende eerste weken – bijvoorbeeld of je vrienden je wat gezonde maaltijden willen sponsoren.
• Doe wat lukt: liever dan maar een kleine wandeling dan niks.
• Zorg dat je altijd voldoende fruit in huis hebt of haal diepvriesgroenten om het jezelf wat gemakkelijker te maken.
• En met een paar dagen vooruit koken – of grotere porties koken en een deel invriezen voor later -, maak je ook je leven een stuk gemakkelijker.

Smeren en masseren

Het smeren van crèmes tijdens de zwangerschap berust op 2 principes wat betreft het voorkomen van striae. Maar hard wetenschappelijk is het niet.

1. De massage zelf stimuleert de bloedvoorziening naar de huid.

Massage van de huid zorgt voor de aanvoer van extra zuurstof en voedingsstoffen. Voor dit massage principe maakt het geen drol uit welke dure of goedkope crème je gebruikt (behalve als het product vol rotzooi zit natuurlijk), want het gaat om de massage.

2. Oliën of ingrediënten met een hydraterend effect helpen de huidbarrière gezond houden.

Er zijn een hoop ingrediënten die een hydraterende werking hebben op de huid. Een paar bekende zijn: hyaluronzuur, glycine, niacinamide (b3), ureum en ceramiden. Ze doen uiteraard wel iets voor de huidbarrière, maar of ze echt het ‘scheuren’ in de diepte kunnen voorkomen, is nog maar de vraag.

Of het masseren met crèmes met bepaalde ingrediënten helpt om striae te voorkomen? Niet per se direct. Dat scheuren gebeurt diep in de huid, door de 'stress' van de continue spanning en rek.

Mogelijk heeft het wel indirect effect op je 'algehele welzijn'. 

Ik denk dat een (dagelijkse) massage/aanraking goed is voor geest en ziel, en voor de connectie met je partner. Daarnaast is je huid in een periode van zwangerschap extra verzorgen met een goede hydraterende crème, wel fijn. Masseren houdt in ieder geval je huid soepel. Én het is sowieso een goede anti-stress'er. 

Collageen en vitamine c

Bij striae scheurt het bindweefsel, en dat bestaat onder andere uit collageen. En bij de aanmaak van collageen is vitamine c (een anti-oxidant) ook weer belangrijk. Wie weet spelen deze ook nog een interessante rol bij striae.

Collageen

• Collageen uit voeding komt voor in botten, kraakbeen en huid, maar dat krijgen we niet veel meer binnen. Wel zit een échte (biologisch) bottenbouillon er vol mee.
• Collageen supplementen staan nog ter discussie. De beste vorm op dit moment is in ieder geval gehydrolyseerde (‘in stukjes geknipte’) viscollageen. Het advies is 5 gram per dag preventief en 10 gram per dag voor mensen vanaf 30 jaar.*
• Collageen in crèmes is niet waarschijnlijk. Dit molecuul is te groot om opgenomen te worden door de huid.

Vitamine C

• Vitamine C in voeding vind je bijvoorbeeld in: fruit, groente en aardappelen, met name in koolsoorten, citrusfruit, kiwi’s, rode paprika, bessen en aardbeien. Maar met minimaal 250 g groenten en 2 stuks fruit per dag, heb je al een mooie richtlijn te pakken!
• Vitamine C suppletie kan ook. Dan zou ik gaan voor een niet zure variant (calcium- of magnesium ascorbaat), bijvoorbeeld 500 mg en het liefst een dagdosering.*
• Vitamine C in crèmes is een aanrader, vooral samen met vitamine E. Beide een anti-oxidant. Zorg wel voor een lucht- en lichtdicht pompje i.v.m. effectiviteit.
  – Voor vitamine C in een crème: minimaal 3% nodig. Stofnaam: ascorbic acid (ascorbinezuur).
  – Voor vitamine E in een crème: minimaal 1% nodig (tot max 5%). De meest werkzame stof: D-alfa-tocoferol.

*Dit zijn hele globale richtlijnen. Wanneer je écht goed met voedingssupplementen aan de slag wilt gaan, raad ik aan om dit met een voedingsdeskundige of orthomoleculaire therapeut te bespreken.

Hoe kun je de huid met striae zo goed mogelijk verzorgen?

Heb je (al) striae, dan zijn dit nog handige adviezen en tips.

Hydraterende crème

Op de plek van het litteken heeft de huid een lage hydratatie en een mogelijk beschadigde huidbarrière. Een hydraterende crème heeft hier in ieder geval meer nut, dan bij het voorkomen van striae.

Zonbeschermingscrème (SPF)

Wanneer de huid al ‘beschadigd’ is, is deze extra kwetsbaar voor de zon. Er kunnen zelfs pigmentvlekken ontstaan bij wonden hierdoor. Als de huid met striae ‘bloot’ is, kun je de huid dus extra beschermen met een zonnebrandcrème met een SPF 15, 30 of 50.

Gezonde leefstijl

Ook een gezonde leefstijl met voldoende beweging, gezonde voeding en voldoende rustmomenten voor jezelf, draagt bij aan je algehele herstel. Niet direct striae verminderend, wél een pluspunt in het algehele plaatje.

Mindset

Ondertussen kun je nog spelen met je mindset. Focus op het positieve. Aan die strepen kun je nu (nog) weinig doen. Het duurt zomaar een jaar voordat de strepen zover mogelijk zijn weggetrokken of verlicht. Gebruik je tijd liever voor je kindje én om jezelf waar mogelijk rust en ontspanning te gunnen. Heel noodzakelijk als net moeder 😉 En in het kader hiervan kan een liefdevolle buikmassage natuurlijk nooit kwaad.

Wat kun je doen aan striae na je zwangerschap?

De meeste striae behandelingen kunnen pas na de zwangerschap en na de borstvoeding worden uitgevoerd. Welke behandelingen zijn er mogelijk?

Ik heb als huidtherapeut zelf mooie resultaten gezien op striae, met de Dermapen4 (microneedling), TCA peelings en gefractioneerde laser en RF technieken. 
De resultaten zijn het grootst op het verminderen van roodheid in de beginfase (maar weet dat deze roodheid vaak ook - na een tijd - vanzelf wegtrekt). Soms kunnen de oudere, wittere striae ook vrij rimpelig zijn. En dit kan best aardig verbeteren qua strakheid. De huid blijft echter altijd anders van structuur, dus 100% weg is helaas een utopie.

Vitamine A zuur (medicinale crème op de huid)

Het gebruik van tretinoïne crème (vitamine A zuur) is vooral veelbelovend in de beginfase van striae, wanneer de strepen nog roze-rood van kleur zijn. De crème haal je via de huisarts, moet vaak minimaal een aantal maanden gesmeerd worden en mag pas gebruikt worden na zwangerschap en borstvoeding. Vitamine-A-zuur zorgt voor de aanmaak van collageen en stimuleert de aanmaak van elastine.

Peelings; glycolzuur en TCA peelings

Peelings met glycolzuur of TCA (trichloorazijnzuur) worden uitgevoerd door bijvoorbeeld een huidtherapeut. Een peeling stimuleert de celdeling in de lederhuid waardoor collageen en elastine wordt aangemaakt en de lederhuid dikker wordt. Het verwijdert als het ware ‘versnelt’ het bovenste laagje van de huid, zodat er een nieuwe laagje groeit. Bij striae kan zo de kleur en textuur van de huid enigszins verbeteren.

Licht-/laser therapie

Vooral gefractioneerde lasertherapie (of gefractioneerde radiofrequentie) kan effect hebben op striae. Hiermee maak je als het ware micro gaatjes in de huid. De huid zal wederom collageen en elastine aanmaken en vernieuwen met een egalere kleur en textuur.

Conclusie

Allereerst is er maar weinig hard wetenschappelijk bewijs om striae te voorkomen. Al kunnen masseren en een fijne crème zeker geen kwaad. Heb je eenmaal striae, dan is het moment accepteren en afwachten een moeilijk, maar interessant punt. Striae worden vanzelf lichter. Tot slot zijn er zeker effectieve behandelingen mogelijk, maar verwacht geen wonderen. Vaak is het wel (mijn ervaring), hoe erger de striae, hoe meer je kunt verbeteren. En op een gegeven moment is er gewoon een eindpunt bereikt. Maar hoe dan ook en in elke gevallen: op die strepen, mag je mega trots zijn!

Ook lezen: “Welke wasbare zoogcompressen kiezen? (uitgebreide vergelijking materialen, absorptie etc.)”

Laatste update artikel 2022, afbeeldingen: Pixabay, bronnen: https://huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/stxt/Striae.htm, https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vitamine-c.aspx, cursussen kivh.nl/, https://www.natuurdietisten.nl/kenniscentrum/ziektebeelden-natuurlijke-voeding/voeding-voor-de-bindweefsels/